Muzeum Historyczne w Grajewie (Grajewska Izba Historyczna)

Eksponat miesiąca – Czerwiec 2021 r.

1 czerwca 2021

Szeląg lenny pruski Jerzy Wilhelm (1629 r.)

Jako eksponat miesiąca na czerwiec Grajewska Izba Historyczna proponuje szeląg lenny pruski – Jerzego Wilhelma z 1629 r.

Eksponat ten ma kształt zbliżony do okrągłego. Krawędzie monety są nieregularne. Została ona wykonana ze srebra, ma średnicę 16,5 milimetra i waży 0,66 grama.

Na awersie po otoku znajduje się napis złożony z wytłoczonych liter: GEORG.WILH.MAR.BR.S.R.I.EL. Litery są mało wyraźne, a ponadto ich górne części nie zachowały się w całości. Na górze otoku znajduje się krzyż zwieńczony u dołu sercem. Był to znak Ernesta Pfahlera. Pełnił on funkcję probierza mennicy w Królewcu, stolicy Prus Książęcych. Do jego zadań należało sprawdzanie stempli, surowców i urządzeń. W centrum znajduje się okrąg, złożony z wykropkowanych wypustek. Pośrodku awersu orzeł pruski z ukoronowanym monogramem „S” na piersi. Jest to monogram króla Zygmunta III Wazy. Znak ten jest wymiernym śladem zwierzchnictwa polskiego władcy nad Prusami Książęcymi.

Na rewersie po otoku widoczny jest napis SOLIDUS.PR-VSSIAE.1629. Na dole w otoku znajduje się herb rodowy Hohenzollernów (szachownica). Z tej dynastii wywodzili się książęta, władający Prusami Książęcymi. W centrum znajduje się drugi otok, złożony
z wykropkowanych wypustek. W jego wnętrzu znajdują się splecione inicjały monogramu książęcego złożony z liter „G” i „W”.

W czasach emisji szeląg był monetą bilonową, a jego wartość równała się jednej trzeciej grosza polskiego.

Szeląg stanowi jeden z najnowszych nabytków Grajewskiej Izby Historycznej. Został przekazany do naszych zbiorów przez Centrum Integracji Społecznej w marcu 2021 roku. Choć nie posiada wielkiej wartości materialnej, to ze względu na miejsce znaleziska dla nas jest bezcenna, gdyż jest świadectwem wydarzeń z przeszłości w naszym mieście.

  

Jerzy Wilhelm Hohenzollern żył w latach 1595-1640. Od 1620 r. był elektorem brandenburskim i księciem pruskim. Jako przedostatni władca składał hołd lenny królom Rzeczypospolitej Obojga Narodów (Zygmuntowi III Wazie i Władysławowi IV Wazie). Mimo tego prowadził politykę, nieprzychylną zwierzchnikom. Był m. in. sojusznikiem króla szwedzkiego, podczas wojny toczonej z Polską. 

Galeria

  • Powiększ zdjęcie Awers - szeląg lenny pruski – Jerzego Wilhelma z 1629 r.

    Awers - szeląg lenny pruski – Jerzego Wilhelma z 1629 r.

  • Powiększ zdjęcie Rewers - szeląg lenny pruski – Jerzego Wilhelma z 1629 r.

    Rewers - szeląg lenny pruski – Jerzego Wilhelma z 1629 r.